KOLLATERAL DAMARLAR
Kollateral demek, tıkalı bir damardan geçemeyen kanın yan tarafta oluşan yardımcı damardan geçmesi anlamındadır. Örneğin İstanbul'da trafiğin yoğun oluğu E5 yolunda kaza sonucu yol tıkanırsa, trafik sahil yoluna kayar ve yan yollardan trafik akışı devam eder ama hiçbir zaman açık bir E5 yolu gibi hızlı akmaz. İşte bu yan yollar ve sahil yolu KOLLATERAL görevi görmektedir.
Kalpte bulunan ana 3 tane koroner damar vardır. Bu damarlar tıkanınca kalp kasları ölmesin ve kalp krizi gelişmesin diye kan, daha önce olmayan yan yollardan gönderilir. Aslında bu yan yollar daha önceden yok değildir ama kullanılmamaktadır. İhtiyaç olunca açılmaya başlar. Böylece az da olsa kan ihtiyacı bulunan dokuya ulaşır. Bu durumda kalp krizi riski azalır ama tamamen ortadan kalkmaz. Kişi dinlenirken sorun olmaz ama efor sırasında kalp dokusu daha çok kan isteyeceği için yeterli kan akışı olamayacağı için kalp krizi riski artar.
Kalpte tıkalı damar sonrası kollateral oluşumu yaklaşık 2 hafta sürer. Damar tam tıkalı olursa kollateral sayısı daha fazla artar. Bu nedenle genç yaşta daha kollateral olmadan geçirilen kalp krizinde ölüm riski daha fazladır. daha önce kollateral gelişen ileri yaştaki kalp hastalarında kalp krizinden ölüm riski, gençlere göre daha düşüktür. Çünkü gençlerde daha kollateral oluşmamıştır.