ALLERJİK BÜNYELERDE ÖLÜM RİSKİ
Anafilaksi; hızla gelişen, ağır ve sistemik seyreden, hayatı tehdit eden, acil müdaheleyi gerektiren önemli bir allerjik hastalıktır. Ölüm, hava yolu tıkanması veya şok sebebiyle hızla gelişebilir. Anafilakside hızlı teşhis ve tedavi çok önemlidir. Birkaç dakikalık gecikme dahi ölüme sebep olabilir. Kriz anında, kullanılacak tanıma ve tedavi protokolünü iyi bilmek çok önemlidir. Çünkü tedavi sırasında hatırlanamayan bilgilerin gözden geçirilmesi için yeterli zaman bulunmamaktadır. Anafilaksi şok sırasında kan hacminin %35'inin 10 dakika içerisinde damar dışına kadar geçtiği bilinmelidir.
KOUNİS SENDROMU
Allerjik hücre aktivasyonunun görüldüğü durumlarla eşzamanlı olarak ortaya çıkan ve çabuk ilerleyen bir damar hastalığıdır. Kounis sendromu nadir görülmeyen ancak nadir tanınan bir hastalıktır. Kounis Sendromu sebepleri giderek artmaktadır. Bunlar: İlaçlar, yiyecekler, çevresel etkenler (böcek ısırması, arı sokması, polenler, lateks teması gibi) alerjik reaksiyonu tetikleyen nedenlerden olabilir.
Kounis sendromu tanısının en önemli basamağı göğüs ağrısına eşlik eden alerjik semptomları olan hastada bu tanıdan şüphelenmektir. Sistemik alerjik reaksiyon, alerjenle karşı karşıya kalmanın ardından, dakikalar-saatler içinde gelişen cilt, mukoza, solunum sistemi, kardiyovasküler sistem veya gastrointestinal sistem bulguları ile kendini gösterir.
Kounis sendromonun 3 tipi vardır;
Tip 1: Kroner arter spazmı: Normal veya normale yakın koroner arterleri olan hastada koroner arter hastalığı için risk faktörleri yok iken akut allerjik atak ile beraber koroner arter spazmının ortaya çımasıdır. Bu sırada kardiyak enzimlerde yükselme olabilir veya olmayabilir.
Tip 2: Miyokard infarktüsü:Hastada sessiz ancak önceden var olan koroner damar tıkanıklıkları bulunur. Akut allerjik ataklar sırasında bu lezyonlarda koroner arter spazmı, plak erozyonu veya plak rüptürü gelişerek akut miyokard infarktüsüne yani kalp krizine yol açar.
Tip 3: Stent trombozu: İlaç kaplı stent takılması ve stent trombozu sırasında gelişen allerjilerdir.
İKİ ZAMANLI ANAFLAKSİ VE ALLERJİK TEPKİME
Bifazik yani iki ayrı zamanlı anafilaksi; başlangıç şikayetleri düzeldikten 1-72 saat (ortalama 8-10) sonra tetikleyici allerjene maruziyet bittiği halde tekrar allerji yani anafilaksi gelişmesidir. Görülme oranı erişkinde %23, çocuklarda ise %11'dir. Şikayetler düzeldikten sonra hastanın ne kadar müşahedesi gerektiğine, hastaya göre karar verilebilir. Mesela; solunum yolu ya da kalp ve damar hastalığına bağlı şikayeti olanlar en azından 4 saat, gerekli durumunda 8-10 saat ya da daha uzun süre müşahede edilmelidirler.
Ciddi anafilaksi geçiren her hasta, yatan hasta bölümünde tedavi edilmeli ve uzun süre müşahede altında tutulmalıdır. Göğüs ağrısı, koroner damar hastalığının göstergesi olabilir ve ileri düzeyde kalp hastalığı tetkikleri yapmak gerekir.
ANAFİLAKSİ HASTALARINA İLK MÜDAHELE:
Anafilaksi hastaları, aniden oturtulmamalı, ayağa kaldırılmamalı ya da dik pozisyon getirilmemelidir. Hastalar sırt üstü yatırılıp, ayakları yukarıya doğru kaldırılmalıdır.
Eğer hasta kusuyorsa ya da solunum sıkıntısı varsa, uygun pozisyon verilmeli ancak yine ayakları yukarıya doğru kaldırılmalıdır.
En yakın sağlık merkezine gidilmeli veya hasta götürülmelidir. Acil durum geçtikten sonra hem allerji hem de kalp damar hastalıkları tedavisi başlamalıdır. Allerji için Gerontololojik Biyorezonanstan fayda gören çok hastamız vardır.