TAKAYAŞU DAMAR İLTİHABI, VASKÜLİTİ
Takayaşu hastalığı bir vaskülit hastalığıdır. Yani damar iltihabıdır. İltihap derken mikrop bulaşması diye düşünmeyin. Vücudun mikropsuz olarak kendi damarlarına saldırması sonucu ortaya çıkan bir damar (atar damar) hastalığıdır. Diğer vaskülitler gibi damarlar tutulur ama her vaskülit aynı değildir. Farkları yaratan bir özellik tutulan damarların farklı yerde olmalarıdır.
Takayaşu hastalığı diğer vaskülitlerden farkı BÜYÜK DAMARLARI tutmasıdır. Bu büyük damarlar nelerdir peki?
Bu damarlar kalpten çıkan en büyük atar damar olan AORT DAMARI ve AORT DAMARINDAN ÇIKAN BÜYÜK DALLARDIR.
Bu büyük damarların içini döşeyen, kanın pıhtılaşmasını ve damarın tıkanmasını önleyen hücrelere karşı vüvudun savunma askerleri "sanki yabancı bir cisim" gibi saldırıya geçerler ve hastanın büyük damarlarında tıkanıklıklar oluşur.
Hastada hangi şikayetler görünür?
Hasta hareket ederken ve efor yaparken kol veya bacaklarda ağrılar oluşur. Zaten hastamızda daha önceden ROMATİZMAL şikayetler de vardır veya ailesinde vardır. Doktora gittiği zaman veya herhangi bir yerde hastanın tansiyonu ölçüldüğünde kolda tansiyon alınamaz veya diğer kola göre arada fark vardır. Örneğin sağ koldan ölçülen tansiyon büyük 12, küçük 8 iken sol kolda büyük 9, küçük 6 ise hastanın sol kolundaki atar damarı tutan bir hastalıkdan şüphelenilmelidir. Aynı zamanda hastanın tutulan uzvunda (kol veya bacak) nabızlar zayıflamış veya kaybolmuştur. Aynı zamanda hastanın şah damarları da tutulabilir çünkü bu damarlar da aort damarından çıkan BÜYÜK DALLARDIR. Bu durumda hastada şah damarı tıkanıklıkları şikayet ve bulguları gözlenir. Yani görme kaybı, bayılma, bilinç bulanıklığı, felç, kulakta çınlama... görülebilir. Ayrıca hastada romatizmal şikayetler de görülebilir: Eklem ağrısı, deride renkli döküntüler, ateş... gibi.
TAKAYAŞU HASTALIĞI HANGİ HASTALIKLARLA KARIŞABİLİR?
TAKAYASHU ARTERİT HASTALIĞINDA TEŞHİS NASIL KONULUR?
Damar Ultrasonu ve Dopler, EMAR ve Bilgisayarlı Tomografi ile erken dönemde damar duvarındaki kalınlaşmalar ve ileri dönemde damar içindeki tıkanıklıklar ortaya çıkmaktadır.
Rutin klinik ve laboratuvar bulguları ile birlikte güncel radyolojik incelemelerin kombine kullanımı Takayasu arteritinin varlığını ve aktivitesini erkenden tesbit etmeye ve tedaviye daha duyarlı olduğu bu dönemde tıbbi tedaviye başlanmasına olanak vermektedir.
Laboratuvar tetkikleri inflamatuar süreci yansıtır. Altta yatan inflamasyon sonucu eritrosit sedimentasyon hızı (ESH), C-reaktif protein (CRP) ve alfa-2 globülin yükselebilir ve hipoalbüminemi görülebilir. Fakat bu testler Takayasu arteriti için özel değildir. Hastalık aktivitesinin takibi çok önemlidir çünkü aktif dönemde yoğun tedavi gerekir. Bu yüzden pentraksin-3, ghrelin ve leptin gibi hastalık aktivitesini yansıtabilecek farklı testler araştırılmaktadır.
TEDAVİ NASIL YAPILIR?
Takayasu arteriti tedavisi düzenlenirken, hastalığın yaygınlığı, aktivitesi ve yol açtığı hasar birlikte değerlendirilmelidir.
Hastanın kendi damarlarına saldırmasını önlemek için STEROİD / KORTİZON tedavisi başlanır.
Metotreksat ve azatiyoprin, steroid tedavi ile birlikte en sık kullanılan temel etkili antiinflamatuar ilaçlardır.
Tedaviye dirençli hastalarda, siklofosfamid, mikofenolat mofetil, siklosporin-A, takrolimus ve leflunomid ile olumlu sonuçlar bildirilmiştir.
Standart tedavi yaklaşımlarına dirençli hastalarda, TNF-α (infliksimab, etanersept, adalimumab), IL-6 reseptörü (tosilizumab) ve B-hücre hedefli (rituksimab) biyolojik tedavi seçeneklerine başvurulabilmektedir.
Bazı hastalarda ise endovasküler girişim ve cerrahi by-pass yararlı olabilmektedir. Cerrahi müdahele hastaların <%20 kadarında gerekli olmaktadır. En sık yapılan cerrahi prosedürler; aortoservikal bypass, serviko-subklavian bypass, aortik replasman, aorta-koroner bypass, aortik anevrizma replasmanı, aorta-aortik bypass, aorta-renal bypass, renal damar tamiridir.
