DAMAR HASTALIKLARININ TANISINDA KULLANILAN EN DEĞERLİ TETKİK: ANJİOGRAFİ
Bilgisayarlı anjiografi, bilgisayalı tomografi ile yapılan damar görüntüleme işlemidir. Anjiografi, damarın görüntülenmesi demektir. Damarın görüntülenmesi için damarın içinde opak madde denilen ilaç olmalıdır. Bu ilaç, hastaya damar yolundan verilir ve tomografi cihazında hastaya film çekilir. Bu film hastanın damarlarını gösterir. Damar tıkanıklıkları, damar genişlemeleri, damar yaralanmaları, damar yırtılmaları bu teknikle rahatça görülebilir.
Şu kesinlikle bilinmelidir ki, ANJİOGRAFİ bir TANI işlemidir, TEDAVİ işlemi değildir. Yani "anjio yapıldı damarım açıldı" diye bir bilgi yanlıştır. Anjio işleminde damar açılmaz, yalnızca tıkalı yani yalnızca sorunlu damar görüntülenir. Damarı düzeltme işlemi anjio sırasında veya sonrasında yapılacak olan BALON veya STENT veya AMELİYAT sırasında olur.
Yukarıdaki gazete haberinin tamamı için aşağıdaki yazıyı okuyunuz veya TIKAYINIZ:
"Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Klinik Şefi Doç. Dr. Ahmet Akgül, vücuttaki atardamarların dağılımının bir ağacın dalları gibi birbirleriyle ilişkide olduğunu belirterek, bu dalların herhangi birindeki tıkanmanın kalbin damarlarındaki tıkanmanın işareti olabileceğine dikkati çekti.
Akgül, yaptığı yazılı açıklamada, bacak ağrısının öneme alınması gerektiğini vurgulayarak, kansızlığa bağlı ağrı, bacakta yara, dinlenince geçen yürümeyle artan baldır ağrılarında hastaların direkt en yakın damar cerrahisi kliniklerine gitmesi gerektiğini kaydetti.
Kalp ve damar cerrahisi uzmanı Doç. Dr. Akgül: "Vücuttaki atardamarların dağılımı, bir ağacın dalları gibi birbirleriyle ilişkidedir. Bu dalların herhangi birindeki tıkanma kalbin damarlarındaki tıkanmanın da olabileceğinin dolaylı göstergesidir" dedi.
Bu hastaların şikayetlerinin soğukta arttığını ve genellikle sigara içtiklerini aktaran Akgül, bu tür rahatsızlıkların ailede varsa genç yaşlarda da ortaya çıkabildiğini anlattı.
Akgül, açıklamasında şu bilgileri verdi: "Oksijeni bol, temiz kanı taşıyan atardamarların tıkanıklıklarında damar içindeki kanın beslediği alanda beslenme eksikliği oluşur ve özellikle efor yani hareket sırasında artan ağrılar meydana gelir. Baldır ağrıları, ayak ağrıları ve zamanla beslenememeye bağlı istirahat ağrısı ve yaralar görülmeye başlar. Damar sistemi, birbiriyle bağlantılı bir ağdır. Tıkanıklığı başlatan bir uyarı varsa, bunun genellikle damarlarda sertleşme ve kireçlenmeyle oluşur ve tüm sistemin birlikte değerlendirilmesi gerekir. Sistemin çok ilginç bir koruyucu özelliği vardır. Damar tıkanmasıyla gelen hastalarımızda kalp değerlendirmesini kesinlikle yaparız. Bu hastalarımıza damar ameliyatı öncesi hem bacak damarını gösteren hem de kalp damarlarını gösteren anjiografi uygularız. Hastalarımızın çoğunda kalp damarlarında çok kritik daralmalar gördük ve önce kalp ameliyatlarını yaptık. Bacak damar tıkanmaları için daha sonra tekrar ameliyata aldık. Bacak damar tıkanıklığı olan hastalarımız ağrıları olmasaydı çok daha fazla yürüyebilir, efor yapabilir, böylece altta yatan kalp hastalığına bağlı kalp krizi geçirme olasılığı çok yüksekti. İşte bu nedenle bacak ağrısı hastamızın hareketlerini kısıtlayıp, belki de kalp krizine karşı hastayı korumuştur."
Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Klinik Şefi Doç. Dr. Ahmet Akgül, bacak ağrısında kalbin de incelenmesinin önemine işaret ederek, doktorlara şu önerilerde bulundu: "Hastamızda ciddi bir böbrek hastalığı yoksa ve başvurduğu klinikte kardiyoloji kliniği aktifse hastalarımıza ve cerrahlarımıza önerim, bu tip hastalarımızda kalpteki damarları da akılda tutmalarıdır. Erkek hastalarımız için aile hikayesi yoksa, 40 yaşının üstü, bayan hastalarımız için de menopoz sonrası bacakta damar tıkanıklığı varsa kalp anjiografisinin de yapılması yararlıdır. Çünkü vücudun atardamar sisteminin bir bütün olduğu unutulmamalıdır. Bacaktaki ağrı düzeltilir ve eğer tespit edilmemiş bir kalp hastalığı kalmışsa hastamız hareketlerini artıracak ki bu da yaklaşan bir kalp krizi demektir."
Bilgisayarlı anjiografi ilk olarak 1990'lı yılların başında kullanılmaya başlanmıştır. Bununla beraber son 15 yılda bilgisayar ve görüntüleme teknolojideki hızlı ilerleme ile artık damar görüntülemesi de yapılır hale gelmiştir.
Bilgisayarlı anjiografi ile hızlı görüntüleme, tek seferde vücudun büyük bir alanında damar görüntülemesi yapılabilir. Düşük de olsa radyasyon riski vardır ve bu nedenle gebelerde kullanımı önerilmez.
Hasta tetkik öncesi hazırlanır ve hastaya koldan damar yolu açılır. Damardan opak madde denilen ilaç verilir. Bu ilaç verilince vücutta sıcaklık hissi oluşur, bazı hastaların mide bulantısı ve kusması olur. Çok kısa süren bu işlem sırasında bilgisayarlı görüntüleme yapılır.
Vücudun bütün damarlarına uygulanabilir. En çok uygulanan damarlar:
- Kalp damarları: Koroner bilgisayarlı anjiografi de denir. Hastanın kalp ritmi yüksek ise önce hasta işleme hazırlanır. Hastaya kalp hızını düşüren ilaç verilir ve hasta dinlendirilir. Kalp hızı dakikada 60 lara indiğinde, hasta işleme alınır. Kol damarından verilen opak madde sırasında hastanın kalp damarları görüntülenir. Hastanın kalp damarlarında tıkanıklık, kireçlenme, darlık, plak, sertleşme, anormallik, yırtılma, genişleme gibi sorunları ortaya çıkarır. Burada bilinmesi gereken husus:
Hastanın bilgisayarlı anjiografisi normal veya önemsiz bulguları varsa yapılan işlem yeterlidir ama bilgisayarlı koroner anjio da önemli sorunlar varsa hastaya stent veya ameliyat kararı verilecekse o zaman bilinen klasik koroner anjiografi yapılmalıdır.
- Akciğer yani pulmoner bilgisayarlı anjiografi: Akciğer damarlarının bilgisayrlı tomografi ile görüntülenmesidir. Özellikle akciğer embolisi yani akciğer damarlarına giden pıhtı ve tıkanıklıkların görüntülenmesi işlemidir. Bu işlemin klasik anjiografiden avantajı da vardır: BU işlemde damarsal yapı ayrıntılı olarak incelenirken akciğerin kendi dokusu ve etrafındaki mediasten denen yapılar da incelenir. Akciğer damarındaki tıkanıklıklar ve pıhtılar dışında damarlarda olan doğumsal anomaliler, anevrizmalar, vaskülitler, tümör ve kanserler de değerlendirilebilir. Bu nedenle günümüzde, pulmoner bilgisayarlı anjiografi, akciğer damar hastalıklarında ilk tercih edilen görüntüleme yöntemlerinden biridir.
- Bilgisayarlı beyin damar anjiografisi: Serebral bilgisayarlı anjiografi de denir. Beyin damarlarını görüntülerken ayrıca beyin dokusundaki bozuklukları da ortaya çıkaran bir görüntüleme yöntemidir.
- Bilgisayarlı böbrek damarı anjiografisi: Bilgisayarlı renal arter anjiografisi de denir. Özellikle ilaç tedavisiyle geçmeyen genç hastalardaki hipertansiyon hastalarında böbrek damarlarının görüntülenmesi işlemidir. Böbrek damarlarındaki renal arter tıkanıklığı, fibromüsküler displazi, anevrizma tanısında kullanılır. Ayrıca böbrek nakli için böbrek verecek olan kişilerin değerlendirilmesi için de kullanılır.
- Bilgisayarlı bacak damar anjiografisi: Bacaklardaki damarları değerlendirmek için kullanılır. Bacak atardamarı tıkanıklıklarında , pıhtılarında, yırtılmalarında, genişleme ve anevrizmaların tanınmasında kullanılır. Böylece o hastaya özel olan tedavi ve ameliyat yapılır. Bacak atardamarı ayrıca bacak toplar damarı sorunlarında da kullanılır. Bacak damarlarını değerlendirir ve DAMAR HARİTALAMA işleminde kullanılır. Bacak damarı tıkanıklığı varsa hastanın kalp damarları da değerlendirilir. Ayrıca DAMAR YAŞLANMASI hakkında bilgiler de verir.