VENA KAVA SUPERİOR SENDROMU NEDİR?
Vücudun kalp üzerindeki seviyesinden yani baş, boyun ve kollardan kalbe dönen kirli kanı taşıyan ana toplar damara VENA KAVA SUPERİOR denir. İşte Vena Kava Superior Sendromu, bu ana damarın tıkanması ile oluşan hastalığa denir.
Vena kava superior bir damardır ve bir damarın tıkanması için ya içindeki kanın kendiliğinden pıhtılaşma sorunu olması gerekir ya da damarın yanındaki yapıların o damara bası yaparak tıkanmasına yol açması gerekir. İşte vena kava
superior sendromunda da böyle bir durum vardır.
Bu hastalığa neden olan en yaygın durum kanserlerdir. eğer bu hastalık varsa hastamızın %90'ında kanser tanısı da konulacaktır.
Vena kava superior damarı tıkandığı zaman, kol, bacak ve boyundaki kanın kalbe dönüşü azalacağı veya duracağı için bu saydığımız yerlerdeki toplardamarlarda şişme ve o bölgelerde ödem gözlenir. Kan kalbe normal yollardan dönemeyeceği
için kendine yeni damarlar yapar ve bu damarlara KOLLATERALLER denir. Bu durumda kollarda veya boyunda veya göğüs ön kısmında yeni yeni VARİSLERE benzer damarlar oluşur.
BU SENDROM NEDEN OLUŞUR?
Eskiden bu hastalığın en sık sebebi SFİLİZ (Frengi) hastalığı idi. Daha sonra antibiyotikler bulununca bu neden çoğunlukla ortadan kalktı. Günümüzdeki nedenler aşağıda gösterilmiştir:
Kötü seyirli KANSERLER (%60-85 oranında en sık nedenler bunlardır):
Akciğer kanseri
Lenfoma
Metastaz yapan kanserler
--Meme kanseri
--Testis kanseri
Kaposi sarkomu
Timoma
Mezetelyoma (akciğer zarı kanseri)
İyi seyirli hastalıklar (15-40 nedeni bunlardır):
Enfeksiyon hastalıkları
--Tüberküloz (verem)
--Aktinomikoz
--Sfiliz
Kalp hastalıkları
--Atriyal miksoma
--Perikardit (kalp zarı iltihabı)
Tümörler
--Kistik higroma
--Sternum arkasına uzanan büyük guatr
--Teratoma
--Dermoid kist
Damar hastalıkları
--Aort anevrizması
--Arteriovenöz fistül
--Vaskülit (damar iltihabı) (Behçet Hastalığı)
Pıhtılaşma yapan diğer nedenler
--Damar içine katater sokulması
--Damar içi cihazlar
--Kendiliğinden olan pıhtı oluşumu
HASTANIN ŞİKAYET VE BULGULARI NELERDİR?
Vena kava superior damarına bası olduğu zaman hastalarda en sık olarak nefes darlığı görülür. Hastanın yüzünde ödem ve kızarıklık, boyun ve kollarda şişlikler oluşur. Bazı hastalarda ses kısıklığı, yemek yerken yutma güçlüğü, baş ağrısı ve göğüs ağrıları olmaya başlar. Bu şikayetler özellikle hasta başını öne eğdiği zamanlar artar.
Hasta muayenesinde yüz, boyun ve kollarda ödem ve boyun ve göğüste yeni oluşan varis benzeri damarlar ortaya çıkar. Yüzde morarma görülebilir.
HASTALIĞIN TANISI NASIL KONUR?
Hastanın şikayetlerini dinleyen doktor, muayene sonrası zaten bu hastalıktan şüphelenir. Hastalığın tanısının erken dönemde konulması gerekir çünkü bu hastalığa neden olabilen kanserlerin tedavisine erken başlanmalıdır. Bu hastalık tedavi edilirken altta yatan hastalığın da tedavisi yapılmalıdır. Örneğin vena kava süperior sendromuna yol açan hastalık LENFOMA ise hastaya uygulanacak radyoterapi yani ışın tedavisi çok etkilidir ama altta yatan hastalık PIHTILAŞMA BOZUKLUĞU sonucu gelişen tıkanma ise ışın tedavisinden hiç fayda görmez. Bu nedenle hastalığın ve altında yatan sorunun en hızlı şekilde ve en doğru biçimde tanısının yapılması gerekir.
Bu nedenle bazı görüntüleme tetkiklerinden yararlanılır. Bunlardan bazıları:
Akciğer grafisi olarak bilinen direk akciğer filmidir.
Dopler ultrason kullanılabilir.
Bilgisayarlı tomografi kullanılabilir.
EMAR Venografi yapılabilir.
En kesin tanı testi ise SUPERİOR VENA KAVOGRAM dır.
HASTALIĞIN TEDAVİSİ
Tedavi kararı vermeden önce hastalığın hangi nedene bağlı olduğu bilinmelidir. Kullanılan tedaviler çok çeşitlidir ama her durum için hepsi kullanılmaz. Bu tedavi seçenekleri:
Radyoterapi, kemoterapi, kan sulandırıcı ve pıhtı eriticiler, stent ve balon tedavileri, ameliyat.